Sugeruje to, że kiedy obie linie różniły się od siebie w Prekambrii, miały tylko bardzo prymitywne receptory światła, które rozwinęły się w bardziej złożone oczy niezależnie. Podstawowym urządzeniem do przetwarzania światła oczu jest komórka fotoreceptora, wyspecjalizowana komórka zawierająca w błonie dwa rodzaje cząsteczek: opsynę, białko światłoczułe, otaczające chromofor, pigment wyróżniający kolory.
Okulary progresywne – początki
Grupy takich komórek określane są mianem „oczu” i rozwijały się niezależnie od siebie około 40-65 razy. Okazy te pozwalają zwierzętom na uzyskanie jedynie bardzo podstawowego wyczucia kierunku i natężenia światła, ale nie wystarczają, aby odróżnić obiekt od otoczenia.
Opracowanie układu optycznego, który może rozróżnić kierunek światła w ciągu kilku stopni jest najwyraźniej o wiele trudniejsze, a tylko sześć z trzydziestu siedmiu posiada taki układ. Stanowią one jednak 96 % gatunków żywych. Więcej na temat układu optycznego i okularów progresywnych dowiesz się na stronie https://optykbialystok.pl/salon-optyczny/okulary/okulary-progresywne/.
Planista ma „filiżanki” oczu, które mogą lekko rozróżnić kierunek światła.
Te złożone układy optyczne zaczęły się wraz ze stopniowym wciskaniem wielokomórkowego wzroku w filiżankę, co najpierw dawało możliwość rozróżniania jasności w kierunkach, a następnie w cieńszych i cieńszych kierunkach w miarę pogłębiania się zagłębienia.
Podczas gdy płaskie okulary nie były skuteczne w określaniu kierunku światła, ponieważ promień światła uruchamiałby dokładnie tę samą plamę ogniw fotoczułych niezależnie od jego kierunku, kształt „filiżanki” oczek kanału pozwalałby na ograniczone zróżnicowanie kierunkowe poprzez zmianę, które ogniwa światła uderzyłyby w zależności od kąta padania światła.
Okulary progresywne – co nowego?
Oczy dziewicze, które powstały w okresie kambryjskim, były widoczne w starożytnych ślimaków, a znajdują się w niektórych ślimaków i innych bezkręgowców żyjących dziś, takich jak planaria. Planaria może nieznacznie różnicować kierunek i natężenie światła ze względu na swoje silnie pigmentowane komórki siatkówki w kształcie kielicha, które osłaniają komórki wrażliwe na światło przed ekspozycją we wszystkich kierunkach z wyjątkiem pojedynczego otworu na światło.
Jednak ta pro-oka jest nadal znacznie bardziej użyteczna w wykrywaniu braku lub obecności światła niż jego kierunku; zmienia się to stopniowo wraz z pogłębianiem się zagłębienia oka i wzrostem liczby komórek fotorecepcyjnych, co pozwala na coraz bardziej precyzyjną informację wizualną.
Kiedy foton jest pochłaniany przez chromofor, reakcja chemiczna powoduje, że energia fotonu jest przenoszona do energii elektrycznej i przekazywana, u wyższych zwierząt, do układu nerwowego. Te komórki fotoreceptora stanowią część siatkówki, cienkiej warstwy komórek, która przekazuje do mózgu informacje wizualne, w tym informacje dotyczące światła i długości dnia, potrzebne w systemie rytmu kanadyjskiego.